عسلویه با رطوبت نسبی بالا، مه نمکی دائم و نوسان دمایی تند، یکی از چالش‌برانگیزترین اقلیم‌ها برای تجهیزات دوار است. توربین‌های گاز و کمپرسورهای فرایندی در این محیط نه‌تنها با بار مکانیکی و حرارتی شدید روبه‌رو هستند، بلکه اثر هم‌افزای آب، نمک و آلودگی‌های فرایندی (ازجمله H2S و ذرات معلق) پایداری روغن را تهدید می‌کند. در چنین شرایطی، انتخاب و نگهداری صحیح روانکار نقش مستقیمی در کاهش توقف تولید و حفاظت سرمایه ثابت دارد.

این راهنما با تمرکز بر «راهنمای روانکاری توربین و کمپرسور در عسلویه»، معیارهای انتخاب روغن، کنترل اکسیداسیون و خوردگی، و برنامه پایش وضعیت را با نگاهی کاربردی و بر اساس تجربه میدانی موتورازین در جنوب کشور بررسی می‌کند. برای تامین سریع و مطمئن برندهای معتبر، از پخش روغن صنعتی در جنوب بهره ببرید؛ همچنین وضعیت پوشش‌دهی ما در پتروشیمی‌ها را در صفحه پوشش خدمات موتورازین در صنایع پتروشیمی ببینید.

هدف این متن پاسخ به دغدغه‌های مهندسان نت و بهره‌برداری است: از انتخاب روغن توربین با مقاومت بالا در برابر آب و نمک، تا طراحی برنامه نمونه‌گیری و پایش آنلاین. با رعایت توصیه‌های این مقاله، می‌توان شاخص‌های کلیدی مانند عدد اسیدی کل (TAN)، بار اکسیداسیون (RPVOT)، پتانسیل وارنیش (MPC) و کد تمیزی ISO 4406 را در محدوده قابل قبول نگه داشت.

تجربه میدانی موتورازین در واحدهای دوار جنوب کشور نشان می‌دهد که کنترل آب و نمکِ محلول، حتی بیش از کاهش ذرات جامد، بر پایداری ضدخوردگی و کاهش تشکیل وارنیش اثرگذار است.

چرا روانکاری توربین و کمپرسور در عسلویه شرجی حیاتی است

ترکیب رطوبت بالای >80%، آئروسل‌های کلریدی ناشی از مجاورت با دریا و بار حرارتی-مکانیکی بالا باعث می‌شود روغن در معرض سه تهدید اصلی قرار گیرد: اکسیداسیون تسریع‌شده، هیدرولیز افزودنی‌ها و خوردگی نمکی. نمک‌های محلول به‌همراه آب می‌توانند فیلم روغن را ناپایدار کرده و در یاتاقان‌های ژورنال و رولربرینگ‌ها موجب لکه‌گذاری و زنگ‌زدگی موضعی شوند. از طرفی، توقف و راه‌اندازی‌های مکرر در واحدهای NGL و پتروشیمی، شیب‌های دمایی را تشدید و روند تخریب روغن را تسریع می‌کند.

نتیجه عملی این شرایط، افزایش TAN، کاهش RPVOT، افت Demulsibility و شکل‌گیری لاک و وارنیش روی مسیرهای روغن است. اگرچه فیلتر ذرات تا حدی مؤثر است، اما بدون مدیریت آب محلول/آزاد و کاهش بار نمک، بهبود پایداری بلندمدت حاصل نمی‌شود. راه‌حل در انتخاب روغن با پایه مناسب (اغلب PAO یا مینرال تصفیه عمیق با افزودنی‌های ضدزنگ ashless) و استقرار برنامه پایش منظم و تجهیزات کنترل رطوبت است.

انتخاب روغن توربین در رطوبت بالا و مه نمکی خلیج فارس

برای توربین‌های گاز با یاتاقان‌های ژورنال و سیستم‌های هیدرولیک مشترک، روغن‌های توربین ISO VG 32 (گاهی 46 در دماهای محیطی پایین‌تر یا بارهای خاص) با فرمولاسیون ashless و ضدزنگ تقویت‌شده توصیه می‌شود. معیارهای کلیدی انتخاب در عسلویه عبارت‌اند از: پایداری اکسیداسیونی بالا (TOST/ASTM D943)، مقاومت در برابر خوردگی آب دریا (ASTM D665 روش B)، جداپذیری آب عالی (ASTM D1401)، رهایی هوا (ASTM D3427) و تمایل کم به کف (ASTM D892).

افزودنی‌ها و استانداردهای پیشنهادی برای توربین

روغن باید مطابق یا نزدیک به ISO 8068 (طبقه‌بندی توربین) و DIN 51515-1/-2 باشد. فرمولاسیون‌های با آنتی‌اکسیدانت فنلی/آمینیک ترکیبی، ضدزنگ و ضدخوردگی قوی، و کنترل کف متعادل مطلوب‌اند. در اقلیم شرجی، انتخاب روغنی که در ASTM D665B (آب نمکی) Pass شود اهمیت ویژه دارد. همچنین شاخص ویسکوزیته (VI) بالاتر به کاهش نوسان فیلم روغن روی یاتاقان در شرایط دمایی متغیر کمک می‌کند.

برای مشاوره برند و موجودی، وضعیت شبکه توزیع منطقه‌ای ما در جنوب قابل مشاهده است؛ و برای نکات فنی تکمیلی می‌توانید سری مقالات تخصصی ما را در راهنمای انتخاب روانکار توربین دنبال کنید.

کنترل اکسیداسیون و خوردگی در کمپرسور گاز در محیط کلریدی

کمپرسورهای گاز (به‌ویژه اسکرو و سانتریفیوژ) در عسلویه در معرض ورود بخارات خورنده، آب میعانی و ذرات نمک هستند. روغن کمپرسور باید پایداری اکسیداسیونی بالا، قابلیت جدایش آب و مقاومت در برابر هیدرولیز را هم‌زمان تامین کند. برای کمپرسورهای اسکرو معمولاً روغن‌های سنتتیک PAO با ISO VG 46 یا 68 (بسته به دمای تخلیه و تلرانس) و بسته افزودنی ضدخوردگی قوی مناسب‌اند. در کمپرسورهای سانتریفیوژ با یاتاقان ژورنال، ترکیب الزامات به روغن توربین نزدیک است.

انتخاب پایه سنتتیک و سازگاری با آب‌بندها

پایه PAO به دلیل پایداری اکسیداسیونی و نقطه ریزش پایین، در اقلیم گرم و مرطوب مزیت دارد. با این حال، سازگاری آن با الاستومرهای NBR/Viton باید بررسی شود و در زمان مهاجرت از مینرال به سنتتیک، Flush و تعویض آب‌بندهای حساس ارزیابی گردد. برای محیط‌های دارای H2S، افزودنی‌های غیرفعال‌کننده فلز و کنترل مس/سرب اهمیت پیدا می‌کند (ASTM D130 حداکثر 1A/1B مطلوب است).

برنامه پایش وضعیت روغن؛ از نمونه‌گیری تا پایش آنلاین

پایش وضعیت روغن در عسلویه باید کمی و دوره‌ای باشد. حداقل ماهیانه نمونه‌گیری، و در دوره‌های استارت‌آپ/Shutdown نمونه‌گیری تکمیلی توصیه می‌شود. شاخص‌های اصلی:

• کد تمیزی ISO 4406: هدف 17/15/12 برای توربین و 18/16/13 برای کمپرسور (بسته به حساسیت ولوها).
• آب (Karl Fischer): در توربین <200 ppm (بهتر <150 ppm) و در کمپرسور بسته به طراحی <300 ppm.
• TAN: افزایش بیش از 0.2 mgKOH/g نسبت به روغن نو زنگ خطر است.
• RPVOT (ASTM D2272): کاهش به کمتر از 50% مقدار اولیه، برنامه تعویض/احیا را توجیه می‌کند.
• MPC/FTIR: پایش پتانسیل وارنیش؛ MPC <20 مطلوب و <35 قابل قبول کوتاه‌مدت.

پایش آنلاین و آلارم‌های کاربردی

نصب سنسور RH روغن، ذرات (ISO)، دما و لرزش، در کنار فیلترواچ یا مانیتور اختلاف فشار، امکان واکنش سریع در شرایط مه نمکی را فراهم می‌کند. تجربه ما نشان می‌دهد ترکیب پایش آنلاین با برنامه «Kidney Loop» 24/7 در واحدهای بحرانی، نرخ تشکیل وارنیش را به‌طور محسوس کاهش می‌دهد.

مدیریت آلودگی آب و نمک؛ تجهیزات تنفسی و فیلتراسیون هدفمند

دو ورودی اصلی آب به سیستم‌های روغن در عسلویه: کندانس ناشی از تنفس مخزن و نشتی‌های مبدل/سیل‌ها است. اقدامات کلیدی:

• نصب Desiccant Breather با نشانگر اشباع روی مخازن؛ تعویض به‌محض تغییر رنگ.
• ایزوله‌سازی تنفسی در روزهای مه‌نمکی شدید؛ استفاده از سیستم‌های بسته و نیتروژن‌پرج در مخازن حساس.
• استفاده از فیلترهای ترکیبی Particulate + Water Removal (ترجیحاً Coalescing/Absorbing) و رزین‌های ضد وارنیش.
• اجرای Kidney Loop دائم با فیلتراسیون β200@3µm برای توربین‌های حساس و β200@6µm برای کمپرسورهای اسکرو.
• نمونه‌گیری کف مخزن در دوره‌های رطوبت اوج برای تشخیص آب آزاد و لجن نمکی.

وارنیش و پاک‌سازی سیستم

در اقلیم شرجی، وارنیش بیشتر به‌علت اکسیداسیون تسریع‌شده و میکروامولسیون‌های پایدار شکل می‌گیرد. استفاده از رزین‌های حذف وارنیش (افینیته بالا به اکسیداسیون‌های قطبی) و پاک‌سازی موضعی ولوهای گیرپاژشده، توام با کنترل دمای روغن (60±5°C در مخزن)، بهترین نتیجه را می‌دهد.

جدول مقایسه پارامترهای کلیدی روغن در عسلویه

در محیط‌های ساحلیِ کلریدی، سه پارامتر ویسکوزیته، پایداری حرارتی/اکسیداسیونی و مقاومت در برابر خوردگی نمکی تعیین‌کننده‌اند. ویسکوزیته مناسب، تداوم فیلم روغن روی یاتاقان را تضمین می‌کند؛ پایداری حرارتی بالا از تخریب سریع افزودنی‌ها جلوگیری می‌کند؛ و مقاومت خوردگی نمکی، سلامت سطوح فولادی/مسّی را حفظ می‌کند. در انتخاب روغن، علاوه بر این شاخص‌ها، Demulsibility و Air Release را نیز همزمان بسنجید تا تشکیل امولسیون و کاویتاسیون به حداقل برسد.

مقادیر فوق نمونه‌های مرجع صنعتی‌اند و باید با دیتاشیت برند انتخابی تطبیق داده شوند. همواره شرایط دمایی واقعی، نوع یاتاقان و توصیه OEM را لحاظ کنید.

نکات کلیدی نگهداری و پرسش‌های متداول

چک‌لیست نگهداری برای واحد تعمیرات و نت

1. هدف‌گذاری تمیزی: ISO 4406 معادل 17/15/12 برای توربین و 18/16/13 برای کمپرسور؛ بازبینی ماهانه.
2. کنترل آب: نصب Breather رطوبت‌گیر؛ آب محلول توربین <200 ppm و کمپرسور <300 ppm؛ آزمون Karl Fischer فصلی.
3. پایش شیمیایی: افزایش TAN >0.2 mgKOH/g یا افت RPVOT به زیر 50%، سیگنال تعویض یا احیا است.
4. Kidney Loop مداوم در واحدهای بحرانی؛ فیلتر β200@3µm برای توربین و رزین حذف وارنیش در گردش جانبی.
5. بررسی سازگاری روغن‌ها قبل از تاپ‌آپ؛ در صورت تغییر پایه، Flush کامل و پاکسازی فیلتر/خطوط.
6. بازرسی‌های بصری هفتگی: کف، تغییر رنگ، لجن، امولسیون؛ نمونه‌برداری کف مخزن در دوره‌های مه نمکی.
7. کالیبراسیون سنسورها و نصب آلارم RH/Particle؛ ثبت و آنالیز روندها در نرم‌افزار CMMS.
8. مستندسازی رویدادها (Shutdown/Start-up) و نمونه‌گیری تکمیلی 24–48 ساعت پس از راه‌اندازی.

سوالات متداول

1.ISO VG 32 یا 46 برای توربین در عسلویه؟

در اغلب توربین‌های گاز جنوب، ISO VG 32 استاندارد است؛ اما اگر دمای محیطی پایین‌تر یا بار یاتاقان خاص باشد، OEM ممکن است VG 46 را مجاز بداند. معیار تصمیم، ضخامت فیلم هیدرودینامیک در دمای کارکرد و توان جدایش آب است. در مه نمکی، جداپذیری آب (ASTM D1401) و رهایی هوا اهمیت بیشتری نسبت به صرفِ افزایش ویسکوزیته دارد.

2.چه زمانی از روغن PAO استفاده کنیم؟

وقتی دمای عملیاتی بالا، چرخه‌های طولانی، یا الزام به فاصله تعویض بیشتر دارید، PAO به دلیل RPVOT بالاتر و پایداری اکسیداسیون مناسب‌تر است. در عسلویه، PAO به‌ویژه در کمپرسورهای اسکرو با تخلیه داغ مزیت دارد. تنها نکته، بررسی سازگاری با آب‌بندها و اجرای Flush دقیق هنگام مهاجرت از مینرال است.

3.حد قابل‌قبول آب در روغن توربین چقدر است؟

هدف محافظه‌کارانه <200 ppm آب محلول است. هر نشانه از آب آزاد (کدورت، امولسیون پایدار) نیازمند اقدام فوری است: نشت‌یابی، فعال‌سازی فیلترهای حذف آب و افزایش دمای مخزن برای جدایش. توجه کنید در مه نمکی، جذب رطوبت تنفسی سریع است؛ Breather با کیفیت و بازرسی دوره‌ای حیاتی است.

4.چگونه با وارنیش مقابله کنیم؟

از پایش MPC/FTIR برای رصد لاک استفاده کنید. کاهش دمای روغن، افزودن رزین‌های حذف وارنیش در Kidney Loop، و نگهداشت RPVOT بالا مؤثر است. در Shutdownهای طولانی، گرداندن روغن و گردش جانبی را حفظ کنید تا پلیمرهای اکسید شده ته‌نشین نشوند.

5.برنامه نمونه‌گیری پیشنهادی چیست؟

ماهیانه برای سیستم‌های پایدار، و هفتگی در دوره استارت‌آپ/Load تغییر. نقاط نمونه‌گیری: خط برگشت نزدیک یاتاقان‌ها، بالادست فیلتر برگشت، و کف مخزن (برای آب آزاد). هر بار شرایط محیطی (رطوبت/دما) را در برگه نمونه ثبت کنید.

کاهش توقف تولید با انتخاب روغن صحیح در اقلیم شرجی

در اقلیم شرجی و کلریدی عسلویه، روانکار نقش سپر دفاعی توربین‌ها و کمپرسورها است. انتخاب روغن توربین با فرمولاسیون ashless، توان جدایش آب بالا و گواهی Pass در آزمون خوردگی آب نمک (ASTM D665B)، نخستین قدم برای پایداری بلندمدت است. برای کمپرسورها، روغن‌های سنتتیک PAO با ویسکوزیته مناسب (اغلب VG 46) و بسته افزودنی ضدخوردگی تقویت‌شده، تعادل مطلوبی میان محافظت و طول عمر سرویس ایجاد می‌کنند. اما انتخاب روغن صنعتی در عسلویه تنها نیمی از راه است؛ نیمی دیگر، پیاده‌سازی یک نظام پایش دقیق و مدیریت آلودگی رطوبت و نمک است.

اجرای نمونه‌گیری منظم، پایش شاخص‌هایی چون TAN، RPVOT، MPC و ISO 4406، و استفاده از فیلترهای حذف آب و رزین‌های ضد وارنیش، ریسک تشکیل لاک، خوردگی یاتاقان و افت راندمان را به‌طور ملموس کاهش می‌دهد. Kidney Loop دائم با فیلتر ظریف 3–6 میکرون، در کنار Breather رطوبت‌گیر و ایزوله‌سازی تنفسی مخزن در روزهای مه نمکی، از هجوم آب و نمک به سیستم جلوگیری می‌کند. در تجربه میدانی ما، اتخاذ همین اقدامات سبب افزایش میانگین عمر روغن توربین تا یک و نیم برابر و کاهش رویدادهای گیرپاژ ولوها شده است.

از منظر اقتصادی، هر ساعت توقف تولید در واحدهای گاز و پتروشیمی هزینه سنگینی دارد. با تمرکز بر کنترل آب محلول (به‌عنوان محرک اصلی خوردگی نمکی) و حفظ RPVOT در سطح ایمن، می‌توان از توقف‌های ناخواسته جلوگیری کرد و عمر یاتاقان‌ها و سیل‌ها را افزایش داد. نهایتاً، هم‌سویی با دستورالعمل‌های OEM، مستندسازی رویدادهای عملیاتی، و استفاده از خدمات تامین و مشاوره فنی موتورازین، مسیر رسیدن به پایداری تولید و کاهش هزینه کل مالکیت (TCO) را هموار می‌کند. برای هماهنگی تامین و مشاوره، گستره خدمات ما در جنوب در صفحه پوشش خدمات موتورازین در صنایع پتروشیمی در دسترس است.

موتورازین، شریک فنی انتخاب و پخش روانکار در جنوب

موتورازین به‌عنوان مرجع تخصصی تامین و توزیع روغن‌های صنعتی، با دسترسی به برندهای معتبر و تیم فنی، انتخاب روغن توربین و کمپرسور مناسب اقلیم شرجی را برای شما تسهیل می‌کند. برای نیازهای تامین مستمر یا پروژه‌ای، صفحه پخش روغن صنعتی در جنوب را ببینید و با ما در ارتباط باشید.

ما با تکیه بر تجربه میدانی در جنوب کشور، برنامه پایش وضعیت و کنترل آلودگی را مطابق شرایط عملیاتی شما طراحی می‌کنیم. گستره خدمات و زمان‌بندی ارسال در سایت بخش پوشش خدمات موتورازین در صنایع پتروشیمی و همچنین شبکه توزیع منطقه‌ای اعلام می‌شود. انتخاب درست روانکار و اجرای نگهداری پیش‌گیرانه، سرمایه شما را در برابر رطوبت و نمک مصون می‌سازد.