صبح‌های زمستانی شمال‌غرب (تبریز، اردبیل، ارومیه و شهرهای کوهپایه‌ای) وقتی دماسنج روی صفر تا منفی ۱۰ درجه می‌ایستد، لحظه استارت سرد دشوارترین آزمون برای موتور است. در این مقاله، یک «تست زمستانه» عملی برای خودروی سبک بنزینی با روغن 5W30 تمام‌سنتتیک را روایت می‌کنیم؛ با تمرکز بر تأخیر در روغن‌کاری یاتاقان‌ها، صدای موتور در ۳۰ ثانیه اول و راحتی روشن‌شدن. هدف، راهنمایی راننده‌ای است که باید سحرگاه، بدون معطلی و با خیالی آسوده راه بیفتد.

شاخص ویسکوزیته سرد (W) در 5W30 و تأثیر آن بر استارت

حرف W در 5W30 یعنی Winter و بخش اول عدد (5) بیانگر رفتاری است که روغن در سرما نشان می‌دهد. هرچه این عدد کوچک‌تر باشد، روغن در دماهای پایین، سیال‌تر و جریان‌پذیرتر است. 5W30 یعنی در سرما، روغن رفتار روغن‌های رقیق دارد و در دمای کاری موتور، با گرید 30 از قطعات محافظت می‌کند. نتیجه برای استارت سرد: کاهش اصطکاک آغازین، بار کمتر روی استارتر و رسیدن سریع‌تر روغن به یاتاقان‌ها.

5W به زبان ساده

در هوای ۰ تا منفی ۱۰ درجه، 5W معمولاً جریان‌پذیری کافی را حفظ می‌کند. به‌جای مقاومت غلیظ در لحظه استارت، سیالیت بهتر، چرخه روغن را زودتر کامل می‌کند؛ یعنی موتور سریع‌تر «نَفَس می‌گیرد» و صدای خشک کاهش می‌یابد.

• کاهش زمان شکل‌گیری فشار روغن نسبت به گریدهای سردتر (10W یا 15W).
• کاهش مصرف لحظه‌ای باتری و افت ولتاژ در استارت.
• احساس روان‌تر بودن گاز و صدای نرم‌تر در ۳۰ ثانیه اول.

پایداری فیلم روغن پس از خاموشی شبانه

بعد از خاموش‌کردن موتور، لایه نازکی از روغن روی قطعات می‌ماند. در سرمای شبانه، این فیلم اگر پایدار بماند، سایش خشک در استارت بعدی کمتر می‌شود. روغن‌های تمام‌سنتتیک 5W30 به‌دلیل توزیع مولکولی یکنواخت و افزودنی‌های ضدسایش، معمولاً چسبندگی و پایداری فیلم بهتری نسبت به روغن‌های معدنی غلیظ‌تر نشان می‌دهند.

تأخیر روغن‌کاری یاتاقان‌ها

نقطه حساس، یاتاقان‌های میل‌لنگ و میل‌سوپاپ است. در استارت سرد، پمپ روغن باید با سیالی که هنوز غلیظ‌تر از حالت گرم است، سریع فشار بسازد. 5W30 تمام‌سنتتیک به‌دلیل جریان‌پذیری مناسب در سرما، به کاهش «زمان خشک‌کاری» کمک می‌کند و تماس فلز-به-فلز را در بازه نخستین ثانیه‌ها محدود می‌سازد.

صدای موتور در ۳۰ ثانیه اول

اگر صدای تق‌تق ریز یا خشکی در ۳۰ ثانیه اول می‌شنوید، معمولاً نشانه رسیدن تدریجی روغن به نقاط دورتر است. استفاده از 5W30 سالم و به‌موقع تعویض‌شده، به‌همراه فیلتر روغن باکیفیت، این صداها را کمتر و کوتاه‌تر می‌کند.

نکته: صدای غیرعادی ماندگار، می‌تواند نشانه فرسودگی یاتاقان یا گرانروی نامناسب روغن باشد. در این حالت، بازدید تخصصی ضروری است.

تأثیر دمای زیر صفر بر باتری و استارتر خودرو

در دماهای زیر صفر، توان استارت باتری (Cold Cranking Ability) کاهش می‌یابد. هرچه روغن سردتر و غلیظ‌تر باشد، استارتر باید با گشتاور بیشتری میل‌لنگ را بچرخاند و جریان کشی بالاتری از باتری می‌گیرد. 5W30 با کاستن از مقاومت چرخش، به باتری و استارتر کمک می‌کند تا فشار کمتری تحمل کنند و استارت کوتاه‌تری رقم بخورد.

راهنمای عملی برای صبح‌های سرد شمال‌غرب

• سلامت باتری و بست‌ها را هر پاییز بررسی کنید؛ جرم‌زدایی قطب‌ها فراموش نشود.
• روغن 5W30 تمام‌سنتتیک معتبر استفاده کنید تا بار استارتر در سرمای ۰ تا منفی ۱۰ کمتر شود.
• پس از روشن‌شدن، ۳۰ تا ۶۰ ثانیه درجا کار کند و سپس نرم و با دور پایین حرکت کنید.
• بررسی ولتاژ شارژ آلترناتور و صدای استارتر در سرویس فصلی مفید است.

تست زمستانه: استارت صبحگاهی در 0 تا -10°C با 5W30 تمام‌سنتتیک

سناریو: خودروی سبک بنزینی با حجم 1.6 تا 1.8 لیتر، پارک‌شده در فضای باز تبریز/اردبیل، شب سرد و صبح استارت در دمای ۰ تا منفی ۱۰ درجه. هدف: بررسی نحوه روشن‌شدن، تأخیر روغن‌کاری یاتاقان‌ها و صدای ۳۰ ثانیه اول با 5W30 تمام‌سنتتیک.

• راحتی استارت: با 5W30، چرخش میل‌لنگ یکنواخت‌تر حس می‌شود و موتور معمولاً با دفعات استارت کمتر روشن می‌شود.
• تأخیر روغن‌کاری: فشار روغن سریع‌تر شکل می‌گیرد و صدای خشک لحظه‌ای اغلب کوتاه‌تر است.
• صدای ۳۰ ثانیه اول: پس از روشن‌شدن، دور آرام کمی بالاتر طبیعی است. با 5W30، ضربات مکانیکی و نویز فلزی معمولاً کمتر شنیده می‌شود.
• ثبات دور موتور: در ۳۰–۶۰ ثانیه نخست، دور آرام تدریجاً پایدار می‌شود و لرزش‌های ریز کاهش می‌یابد.

این برداشت‌ها عمومی‌اند و به سلامت کلی موتور، وضعیت باتری/استارتر و کیفیت سوخت نیز وابسته‌اند. بااین‌حال، نقش 5W30 تمام‌سنتتیک در کاهش بار استارت و تسریع روغن‌کاری در سرما، برای بسیاری از خودروهای بنزینی شهری در شمال‌غرب قابل‌لمس است.

مقایسه 5W30 با روغن غلیظ‌تر در همان دما

در دمای ۰ تا منفی ۱۰، تفاوت کلیدی میان 5W30 تمام‌سنتتیک و روغن‌های غلیظ‌تر مانند 10W40، در سیالیت لحظه استارت و سرعت شکل‌گیری فیلم روغن است. هرچه روغن در سرما عبورپذیرتر باشد، استارتر فشار کمتری تحمل می‌کند و صدای خشک آغازین کمتر می‌شود. جدول زیر، یک نگاه خلاصه و کاربردی برای انتخاب زمستانی ارائه می‌کند.

اگرچه برخی موتورها بنا به طراحی یا توصیه سازنده به گرید خاصی نیاز دارند، برای طیف وسیعی از خودروهای بنزینی شهری، 5W30 در استارت‌های سرد زمستانی، تعادل خوبی میان حفاظت و سهولت روشن‌شدن ایجاد می‌کند.

چک‌لیست سرویس زمستانی که اتوسرویس باید به راننده بگوید

• روغن و فیلتر: استفاده از 5W30 تمام‌سنتتیک معتبر، تعویض به‌موقع و فیلتر باکیفیت. در صورت رانندگی کوتاه‌مدت مکرر، دوره‌های کوتاه‌تر را درنظر بگیرید.
• باتری: تست سلامت، بررسی CCA، تمیزکردن قطب‌ها و کنترل ولتاژ شارژ آلترناتور.
• استارتر و تسمه‌ها: گوش‌دادن به صدای استارتر؛ بازدید تسمه دینام برای جلوگیری از لیزخوردن در سرما.
• ضد‌یخ و مایع خنک‌کننده: نسبت صحیح و نقطه انجماد مناسب؛ هواگیری سیستم.
• سوخت: سوخت باکیفیت و پرهیز از باک بسیار خالی در شب‌های سرد.
• فیلتر هوا و PCV: تمیز بودن برای جلوگیری از دور آرام نامنظم در صبح سرد.
• لاستیک‌ها: فشار استاندارد و آج کافی؛ مسیر ترمز در سطوح لغزنده افزایش می‌یابد.
• روش گرم‌کردن: ۳۰–۶۰ ثانیه درجا کافی است؛ سپس با دور پایین حرکت کنید. درجا کارکردن طولانی، سود محدودی دارد.

برای آشنایی با اصول انتخاب گرید مناسب و برندهای معتبر، راهنمای انتخاب روغن موتور در هوای سرد را ببینید. اگر به تأمین سریع در شهر خود نیاز دارید، از صفحه پخش روغن صنعتی و خودرویی در شهر شما سر بزنید.

پرسش‌های پرتکرار درباره استارت سرد و روغن 5W30

آیا 5W30 برای همه خودروهای بنزینی در شمال‌غرب مناسب است؟

برای بسیاری از خودروهای بنزینی شهری، 5W30 در دمای ۰ تا منفی ۱۰ عملکرد خوبی دارد. بااین‌حال، حتماً دفترچه سازنده را مبنا قرار دهید. برخی موتورهای قدیمی یا تیون‌شده ممکن است به گرید متفاوتی نیاز داشته باشند. اگر در محدوده‌های کوهستانی بسیار سردتر تردد می‌کنید، بررسی گزینه‌های 0W نیز می‌تواند منطقی باشد، البته صرفاً با تایید سازنده یا کارشناس فنی.

5W30 چگونه صدای موتور را در ۳۰ ثانیه اول کاهش می‌دهد؟

سیالیت بهتر در سرما باعث می‌شود روغن سریع‌تر به یاتاقان‌ها و بالاسری موتور برسد و فیلم روغن زودتر شکل بگیرد. وقتی تماس فلز-به-فلز کوتاه‌تر شود، صدای خشک و ضربه‌های ریز شروع کار نیز کم‌رنگ‌تر می‌شود. البته سلامت موتور، کیفیت فیلتر و وضعیت سوخت‌رسانی در دور آرام هم مؤثرند.

برای روشن‌شدن آسان‌تر در صبح‌های بسیار سرد چه کنیم؟

روغن 5W30 تمام‌سنتتیک معتبر استفاده کنید، سلامت باتری و استارتر را هر پاییز بررسی کنید، سوخت باکیفیت بزنید و از رهاکردن خودرو با باک تقریباً خالی در شب‌های سرد اجتناب کنید. پس از روشن‌شدن، یک دقیقه ملایم کار کند و سپس با دور پایین حرکت کنید. استفاده از بخاری و شیشه‌گرم‌کن را مرحله‌ای انجام دهید تا بار ناگهانی به سیستم برق وارد نشود.

چه زمانی 10W40 را به‌جای 5W30 انتخاب کنیم؟

اگر سازنده 10W40 را الزام کرده یا نشتی/مصرف روغن دارید که با گرید توصیه‌شده کنترل نمی‌شود، ممکن است 10W40 گزینه‌ای باشد. اما در شروع‌های سرد، 10W40 نسبت به 5W30 مقاومت بیشتری دارد و استارت را سنگین‌تر می‌کند. ابتدا علت مصرف/نشتی را عیب‌یابی کنید و با کارشناس مشورت کنید.

آیا درجا کارکردن طولانی در سرما بهتر است؟

خیر؛ درجا کارکردن طولانی، گرم‌شدن کامل را به‌تعویق می‌اندازد و مصرف سوخت را بالا می‌برد. بهترین روش: پس از ۳۰–۶۰ ثانیه، آرام برانید تا موتور و گیربکس با کمترین تنش گرم شوند. رانندگی ملایم، توزیع یکنواخت‌تری از گرما ایجاد می‌کند و روانکاری را سریع‌تر به وضعیت پایدار می‌رساند.

جمع‌بندی

استارت سرد، لحظه‌ای است که موتور بیشترین نیاز را به تصمیم درست شما دارد. در اقلیم سرد شمال‌غرب، 5W30 تمام‌سنتتیک با سیالیت مناسب در ۰ تا منفی ۱۰ درجه، به کاهش بار استارتر و باتری، کوتاه‌تر شدن تأخیر روغن‌کاری یاتاقان‌ها و کم‌شدن صدای ۳۰ ثانیه اول کمک می‌کند. اگر دفترچه خودرو شما این گرید را مجاز می‌داند، انتخابی متوازن میان حفاظت و سهولت روشن‌شدن است. موتورازین به‌عنوان مرجع تأمین و توزیع روغن موتور و روانکار صنعتی در سراسر ایران، آماده ارائه مشاوره و تامین سریع در شهر شماست. برای جزئیات بیشتر، به راهنمای انتخاب و صفحه پوشش پخش منطقه‌ای ما مراجعه کنید.