رایحه شناسی عطر

خانواده‌های بویایی

گروه‌های مختلف عطرها را مانند هر طبقه‌بندی دیگری نمی‌توان بطور کامل در طبقات مجزا قرار داد، هر رایحه‌ای طیف‌هایی از دیگر گروه‌های بویایی دارد. حتی عطرهایی که به عنوان تک گل ارائه می‌شوند، هرچند بطور خیلی ظریف ته بوها و اثراتی از خانواده‌های دیگر در خود دارد.

رایحه‌ای که کاملاً بشود آن را به یک خانواده بویایی خاص منسوب کرد به ندرت پیدا می‌شود چرا که منوط به اینست که مواد تشکیل دهنده آن فقط از یک مواد آروماتیک خاص تشکیل شود.

به عنوان نقطه شروع برای تشریح یک رایحه از طبقه‌بندی خانواده‌های مختلف بویایی استفاده می‌شود، اما آن به تنهایی قادر به بیان خصوصیات خاص آن عطر نمی‌باشد. طبقه‌بندی سنتی از حدود ۱۹۰۰ میلادی به وجود آمد؛ که شامل هفت خانواده گل تنها، دسته گلها، شرقی، چوب، چرم، کاج و سرخسی (معطر) می‌شد، اما امروزه از طبقه‌بندی مدرنی استفاده می‌شود که از سال ۱۹۴۵ میلادی در پی پیشرفت‌های وسیع در تکنولوژی عطرسازی و همچنین تغییرات در سبک و مذاق مردم بوجود آمد:

• گل‌ها: رایحه‌های که شامل بوی یک یا چند گل مختلف باشد. یک مثال مناسب عطر Beautiful از شرکت Estée Lauder می‌باشد.
• سبز: این رایحه احساسی نظیر بوی چمن بعد از کوتاه کردن آنها، برگ‌های سبز که له شوند یا خیار ایجاد می‌کنند. به عنوان دو مثال می‌توان به Sisley’s Eau de Campagne یا Aliage از شرکت Estée Lauder اشاره کرد.
• آبی، اقیانوسی یا اُزونی: جدیدترین طبقه در خانواده عطرها که از سال ۱۹۹۱ میلادی با تولید عطر Dune توسط Christian Dior وجود آمد. یک بوی بسیار تمیز و مدرن که منجر به تولید عطرهای دو جنسیتی جدید (که به‌طور مشترک توسط خانم‌ها و آقایان استفاده می‌شوند) شده‌است. بطور معمول کالون، یک ماده مصنوعی که از سال ۱۹۶۶ میلادی تولید می‌گردد، در این عطرها به کار گرفته می‌شود. این ماده همچنین برای تغییر جزیی در رایحه‌های گل، شرقی و چوب به کار گرفته می‌شود.
• مرکبات: یک خانواده قدیمی در گروه‌های بویایی که حتی تا این اواخر در ادوکلن‌های خنک و تازه استفاده می‌شد. پیشرفت‌های جدید عملاً ساخت مواد جدیدی با رایحه‌های مشابه در این گروه را ممکن ساخته‌است. عطر Brut یک مثال خوب در این زمینه‌است.
• میوه‌ای: شامل عطری از میوه‌ها، به غیر از مرکبات مانند هلو، cassis (انگور فرنگی سیاه، گونه‌ای قره قات)، انبه، میوه گل ساعتی، و غیره می‌باشد. عطر Botrytis توسط شرکت Ginestet جزو این گروه می‌باشد.
• خوراکی:بویی با کیفیتی مانند ” خوراکی ” یا ” دسر “. این بو شامل نت‌هایی مانند وانیل، لوبیای تونکا (tonka bean) و کومارین (coumarin)، و ترکیبات مصنوعی طراحی شده با بویی شبیه به طعم غذا می‌باشد. Angel توسط Thierry Mugler یک نمونه از این عطرها می‌باشد.

چرخ رایحه

چرخ رایحه روش طبقه‌بندی نسبتاً جدیدی است که به‌طور گسترده‌ای در خرده فروشی و در صنعت عطر از آن استفاده می‌شود. این روش در سال ۱۹۸۳ توسط مایکل ادواردز، یک مشاور در صنعت عطر، بوجود آمد که طرح خود را از طبقه‌بندی رایحه و عطر ارائه داد. طرح جدید به منظور تسهیل در طبقه‌بندی عطرها و برنامه نام‌گذاری هر طبقه، و همچنین برای نشان دادن ارتباط بین هر یک از کلاس‌های منحصر به فرد ساخته شده‌است.

در طبقه‌بندی سال ۱۹۸۳ پنج خانواده استاندارد از گل، شرقی، چوبی، آروماتیک، و تازه تشکیل شده‌است. چهار خانواده اول بیشتر کلاسیک و سنتی می‌باشند در حالی که گروه آخر متشکل از رایحه جدید، روشن و تمیز مرکبات و رایحه اقیانوسی می‌باشد که با توجه به پیشرفت در تکنولوژی عطر بوجود آمده‌اند. هر یک از خانواده‌ها به نوبه خود به زیر گروه‌هایی تقسیم شده و در اطراف چرخ مرتب گردیده‌اند.

این جدول برای آخرین بار در سال ۲۰۱۰ تغییر یافته‌است، گروه آروماتیک به میان مرکبات و چوب خشک حرکت کرده تا نمودار را با مطالعات اخیر در درک بو همسان سازد.